Chim cánh cụt nhỏ - Eudyptula minor
Tên khoa học của chim cánh cụt nhỏ (Eudyptula minor) miêu tả chính xác nhất đặc điểm của giống loài này. Không chỉ là loài có kích thước nhỏ nhất trong các loài chim cánh cụt, từ ‘Eudyptula’ gốc Hi Lạp còn trao cho chúng danh hiệu ‘thợ lặn tí hon’. Loài chim không biết bay này sống thành bầy dọc bờ biển phía nam nước Úc, trải dài từ vịnh cảng Port Stephens miền đông đến thành phố Fremantle ở miền tây. Vài phân loài cũng được phát hiện ở New Zealand. Có rất ít thông tin về số lượng cá thể của chúng. Tuy nhiên, theo ước tính của bang Tasmania, chỉ có dưới 5% các cặp chim sinh sống ở đất liền trên tổng số 110,000 – 190,000 cặp. Chúng chủ yếu xuất hiện trên các hòn đảo ngoài khơi. Một cá thể trưởng thành cân nặng khoảng 1 kg, cao 40 cm và có tuổi đời trung bình khoảng 6 năm. Dù vậy, người ta đã ghi nhận được trường hợp một cá thể chim được 21 tuổi.
At Sea
Cuộc sống trên biển
Chim cánh cụt nhỏ thích nghi rất tốt với cuộc sống trên biển khơi. Thân hình thuôn dài và sức đẩy cao từ chân chèo (bơi trong nước tương tự cách các loài chim khác bay trong không trung) giúp chúng săn mồi bằng những hơi lặn ngắn, độ sâu thông thường từ 10 – 30 m, đôi khi sâu đến 60 m. Lớp màng trên bàn chân gây khó khăn cho việc đi lại trên cạn, tuy nhiên bộ móng của chúng lại rất phù hợp để đào bới và leo trèo trên các vách đá trơn trượt. Chim cánh cụt có cặp mắt to, giải phẫu võng mạc đặc biệt thích nghi với điều kiện ánh sáng yếu. Khác với con người, chim cánh cụt nhỏ có giác mạc phẳng, chúng có thể nhìn rõ cả trên lẫn dưới mặt nước. Chim cánh cụt nhỏ cũng dùng màu lông ngụy trang như các loài sinh vật biển khác; phần lưng sẫm màu để hòa với mặt biển và phần bụng có màu trắng bạc để lẫn với phản chiếu của nước xuống dưới. Bằng cách này, chim cánh cụt không bị chim săn mồi trên không trung, hải cẩu và cá mập ở dưới biển phát hiện, cũng như không đánh động đến con mồi của chúng. Vài cá thể cánh cụt nhỏ quay trở về tổ, tuy nhiên hầu hết chúng ở lại biển cả suốt hai mùa thu đông.
Feeding
Thức ăn
Địa điểm kiếm ăn của cánh cụt nhỏ khá đa dạng, nhưng thức ăn chúng thường chỉ gồm các loại cá nhỏ, mực ống hay nhuyễn thể (loài giáp xác có hình dạng giống tôm). Chúng lao nhanh xuống biển và lấy mỏ với các gai trên vòm miệng kẹp chặt, nuốt trọn con mồi. Thức ăn được dự trữ trong dạ dày thay vì diều để giữ thăng bằng cho cơ thể. Chim cánh cụt nhỏ tiêu thụ lượng thức ăn bằng 25% trọng lượng cơ thể chúng mỗi ngày trong điều kiện thường và phải ăn nhiều hơn nếu đang nuôi con nhỏ hoặc thay lông. Ấu trùng cua hoặc cá ngựa đôi khi cũng trở thành thực phẩm cho chúng.
Colonies and nest sites
Tập tính bầy đàn và hang tổ
Phần lớn các cá thể trong bầy quay về tổ theo nhóm nhỏ vào buổi tối, tránh các loài ăn thịt như mòng biển, quạ hay chim ưng biển. Các nhóm chim cánh cụt tập trung trên đầu ngọn sóng để kêu gọi nhau. Chúng cùng nhau lên bờ, vì càng đông thì càng dễ phát hiện kẻ địch, cũng như làm kẻ địch bị phân tâm. Với các đàn lớn, số lượng chim cùng lên bờ có thể lên tới hàng trăm cá thể trong một khoảng thời gian ngắn. Tổ của chúng thường cách nhau ít nhất 2 m, bao gồm một đường hầm dài khoảng 60 – 80 cm, ổ nằm được lót cỏ và tảo biển. Các tổ khác có thể được đào bên dưới lùm cỏ, nhằm kết nối các đường hầm giữa các hòn đá ven biển. Chim cánh cụt nhỏ phải chống lại hải âu, chuột nước, rắn, và gần đây nữa là thỏ, để xây chỗ ở cho mình.
 |
| Pinguino di 2 giorni, di 17 giorni, di 25 giorni, di 35 giorni |
Breeding
Sinh sản
Khoảng tháng Sáu – tháng Tám, cánh cụt trống quay về sửa sang lại tổ cũ hoặc đào tổ mới và mời gọi bạn tình. Tuy rằng chúng chỉ chọn một bạn tình, nhưng “mối lương duyên” này không kéo dài cả đời. Chim cánh cụt sinh sản hàng năm, ở miền tây nước Úc, chúng ấp một lần hai trứng, giai đoạn ấp trứng bắt đầu tháng Năm hoặc đến tận tháng Mười. Thường thì hai trứng đều nở thành công. Một cặp chim cánh cụt chia ca ấp trứng từ 1 – 2 ngày cho đến khi trứng nở khoảng 33 – 37 ngày sau. Tỉ lệ trứng ấp thành công lên đến 60%. Lúc mới nở chim non có bộ lông đen như bồ hóng và chỉ nặng hơn 25 g. Chim bố mẹ cho chim non ăn lượng thức ăn bằng phân nửa trọng lượng của chúng, và khi được 40 ngày tuổi chúng có thể cân nặng hơn bố mẹ mình. Chim non ngày càng trở nên năng động hơn khi được 5 tuần tuổi, lúc này chúng đã có thể ra ngoài tổ chờ bố mẹ về cho ăn! Chỉ trong vòng 2 – 3 tuần sau đó, chim non đã sẵn sàng ra biển, nơi chứng kiến chúng trưởng thành. Khoảng 70% chim non đạt đến giai đoạn này, nhưng chỉ 15% cá thể sống sót tới độ tuổi trưởng thành là hai tuổi. Hầu hết những cá thể này sẽ quay về bầy đàn cũ tiếp tục sinh sản.
Moult
Thay lông
Song
Tình ca của chim cánh cụt
Chim cánh cụt ca hát và trình diễn để mời gọi bạn tình, đuổi khéo tình địch, và các bản song ca còn thể hiện sự gắn bó của một cặp chim. Mỗi bài đơn ca sẽ bắt đầu từ một tiếng rên trầm đến giọng rống cao, cùng sự phối hợp chuyển động của chân, mỏ và toàn cơ thể. Màn gọi tình này biến đổi liên tục. Tiếng ồn gây ra bởi một đàn chim cánh cụt vào buổi đêm mùa sinh sản rất có sức công phá.
Seasonal activities
Tập tính theo mùa
Đời sống của chim cánh cụt nhỏ chịu ảnh hưởng lớn từ biến động nguồn thức ăn, gây nên bởi các dòng chảy của đại dương và nhiều yếu tố khác, do đó có thể khác biệt tương đối so với biểu đồ dưới đây. Những năm điều kiện thuận lợi, chúng sẽ đẻ trứng từ tháng Năm cho đến tận tháng Mười, mỗi năm khoảng 2 hoặc thậm chí 3 lứa.
Threats and Predators
Các mối đe dọa
Những thay đổi về nguồn thức ăn tự nhiên theo từng năm gây ra bệnh tật hay thậm chí là cái chết cho nhiều chim non. Nơi trú ngụ cũng sẽ trở nên nguy hiểm do nhiệt độ hay ký sinh trùng gây bệnh. Kích thước nhỏ bé của chúng cũng đem lại rất nhiều kẻ thù. Hải cẩu ở Úc và New Zealand, và cả báo biển đều ăn thịt chim cánh cụt nhỏ. Mòng biển và ưng biển bụng trắng cũng gây ra cái chết cho chúng.Tại ổ, chuột nước tìm ăn trứng và chim non. Quạ và các loài chim ăn thịt cũng săn lùng quanh khu vực này để bắt trứng, chim non và cả chim trưởng thành; trên đất liền Tasmania, cầy túi và quỷ Tasmania rình bắt chúng vào buổi tối. Dù vậy, chim cánh cụt nhỏ tiến hóa cùng với các kẻ thù này và có thể chống lại chúng. Những loài ăn thịt như chuột, chó, mèo, và các hiểm họa từ con người mới là mối đe dọa lớn hơn cả.
Những hành vi thiếu kiểm soát gây nhiều trở ngại cho chim cánh cụt nhỏ. Dân chài thiếu kinh nghiệm giăng lưới móc gần tổ của chúng sẽ khiến chúng mắc kẹt và bị chìm.
Các sự cố tràn dầu cực kỳ nguy hiểm choc him cánh cụt và các loài chim biển khác. Dầu không chỉ gây nhiễm độc khi nuốt phải, mà còn làm mất sức nổi và độ chống thấm của bộ lông của chúng. Chúng có thể nuốt nhầm bao nilon hoặc bị thắt cổ bởi các chai lọ thả trôi trên biển.
Chó và mèo hoang giết chết nhiều chim cánh cụt nhỏ hơn cả thiên địch của chúng.
Nếu cáo được đưa đến Tasmania thì chim cánh cụt nhỏ lại phải chống lại một kẻ thù mới.
Tác hại của đô thị hóa, như tai nạn giao thông, săn bắn, đốt phá mảng xanh, xây dựng nhà cửa đều triệt hại môi trường sống của chim cánh cụt nhỏ.
Hướng dẫn tham quan
Các hướng dẫn dưới đây nhằm mục đích bảo vệ chim cánh cụt và tạo điều kiện cho bạn được quan sát chúng trong môi trường tự nhiên. Hãy chắc chắn bạn đã nắm rõ các hướng dẫn này trước khi đến thăm tổ của chim cánh cụt.
Cánh cụt sẽ rời mặt biển khi nắng tắt để hoàn toàn chìm trong bóng tối, bảo vệ chúng khỏi ánh mắt của thú ăn thịt. Vào thời điểm này chúng cực kỳ dễ tổn thương (chúng sẽ coi bạn là kẻ săn mồi) cho nên rất thận trọng. Nếu chúng cảm thấy nguy hiểm, hoặc bị làm phiền bởi đèn pin hay tiếng ồn, chúng sẽ nán lại biển lâu hơn. Điều này gây căng thẳng và có thể ảnh hưởng tới sinh sản của chúng và các con non đang chờ thức ăn trong tổ của chúng. Hơn nữa nếu chúng nán lại biển, bạn sẽ không có cơ hội được nhìn thấy chúng.Quan trọng cần ghi nhớ
Đọc và quan sát kỹ các bản thông tin được đặt gần nơi ở của chim cánh cụt.
Mặc quần áo tối màu để ngụy trang, nhớ mặc quần áo ấm. Đến nơi quan sát từ đất liền, không đi dọc theo bờ biển, tránh cản lối về tổ của chim cánh cụt.
Đi theo lối đi có sẵn. Không đi qua khu vực tổ của chim cánh cụt để tránh phá hủy tổ của chúng. Không giẫm đạp cây cỏ. Nơi bạn quan sát chim không được chắn lối về tổ của chim cánh cụt và phải cách chúng ít nhất 3 m. Nên chọn nơi có bóng râm có thể che khuất bạn. Cố định một vị trí phù hợp, thoải mái trước khi nắng tắt. Làm theo lời khuyên của chuyên viên nếu có. Giữ im lặng, hạn chế mọi chuyển động, chim cánh cụt rất tinh mắt và dễ dàng phát hiện chuyển động bất thường, đặc biệt nếu chúng thấy bạn khác với nền trời.
Chỉ được dùng đèn pin đỏ tối (có thể dùng giấy bóng kính đỏ bọc quanh bóng đèn) và không được chiếu vào nước hay chiếu trực tiếp vào chim cánh cụt. Không được bật đèn flash trên bờ biển. Có thể sử dụng máy quay phim không đèn, chất lượng hình ảnh sẽ tốt hơn máy ảnh thông thường.
Nơi tốt nhất để quan sát chim cánh cụt là sau bờ biển, sẽ giúp chúng thấy an toàn hơn. Tuy nhiên bạn chỉ có thể dùng đèn đỏ. Vào buổi tối, ống nhòm có thể giúp bạn quan sát tốt hơn.
Tuyệt đối không dẫn theo chó (hay mèo) đến thăm bầy chim. Dù có bị xích, mùi của chúng cũng thu hút đồng loại đến. Không đem theo thức ăn vì điều này cũng hấp dẫn chó mèo. Chim cánh cụt là động vật hoang dã cần được bảo vệ.
Bắt, có ý định bắt hay quấy rối chim cánh cụt đều là phạm pháp. Nếu phát hiện các hành vi trên, hãy liên hệ ngay cho nhân viên bảo vệ gần đó nhất. Mọi vi phạm đều bị nghiêm trị. Nếu bạn quan tâm về chim cánh cụt nơi bạn ở, hãy liên hệ văn phòng của Parks and Wildlife Service gần nhất.
Viewing guidelines
Hướng dẫn tham quan
Cánh cụt sẽ rời mặt biển khi nắng tắt để hoàn toàn chìm trong bóng tối, bảo vệ chúng khỏi ánh mắt của thú ăn thịt. Vào thời điểm này chúng cực kỳ dễ tổn thương (chúng sẽ coi bạn là kẻ săn mồi) cho nên rất thận trọng. Nếu chúng cảm thấy nguy hiểm, hoặc bị làm phiền bởi đèn pin hay tiếng ồn, chúng sẽ nán lại biển lâu hơn. Điều này gây căng thẳng và có thể ảnh hưởng tới sinh sản của chúng và các con non đang chờ thức ăn trong tổ của chúng. Hơn nữa nếu chúng nán lại biển, bạn sẽ không có cơ hội được nhìn thấy chúng.
It is important
Quan trọng cần ghi nhớ
Đọc và quan sát kỹ các bản thông tin được đặt gần nơi ở của chim cánh cụt.Mặc quần áo tối màu để ngụy trang, nhớ mặc quần áo ấm. Đến nơi quan sát từ đất liền, không đi dọc theo bờ biển, tránh cản lối về tổ của chim cánh cụt.
Đi theo lối đi có sẵn. Không đi qua khu vực tổ của chim cánh cụt để tránh phá hủy tổ của chúng. Không giẫm đạp cây cỏ. Nơi bạn quan sát chim không được chắn lối về tổ của chim cánh cụt và phải cách chúng ít nhất 3 m. Nên chọn nơi có bóng râm có thể che khuất bạn. Cố định một vị trí phù hợp, thoải mái trước khi nắng tắt. Làm theo lời khuyên của chuyên viên nếu có. Giữ im lặng, hạn chế mọi chuyển động, chim cánh cụt rất tinh mắt và dễ dàng phát hiện chuyển động bất thường, đặc biệt nếu chúng thấy bạn khác với nền trời.
Chỉ được dùng đèn pin đỏ tối (có thể dùng giấy bóng kính đỏ bọc quanh bóng đèn) và không được chiếu vào nước hay chiếu trực tiếp vào chim cánh cụt. Không được bật đèn flash trên bờ biển. Có thể sử dụng máy quay phim không đèn, chất lượng hình ảnh sẽ tốt hơn máy ảnh thông thường.Nơi tốt nhất để quan sát chim cánh cụt là sau bờ biển, sẽ giúp chúng thấy an toàn hơn. Tuy nhiên bạn chỉ có thể dùng đèn đỏ. Vào buổi tối, ống nhòm có thể giúp bạn quan sát tốt hơn.
Tuyệt đối không dẫn theo chó (hay mèo) đến thăm bầy chim. Dù có bị xích, mùi của chúng cũng thu hút đồng loại đến. Không đem theo thức ăn vì điều này cũng hấp dẫn chó mèo. Chim cánh cụt là động vật hoang dã cần được bảo vệ.
Bắt, có ý định bắt hay quấy rối chim cánh cụt đều là phạm pháp. Nếu phát hiện các hành vi trên, hãy liên hệ ngay cho nhân viên bảo vệ gần đó nhất. Mọi vi phạm đều bị nghiêm trị. Nếu bạn quan tâm về chim cánh cụt nơi bạn ở, hãy liên hệ văn phòng của Parks and Wildlife Service gần nhất.
Gây quỹ
Parks and Wildlife Brochure nay có thêm phiên bản tiếng Tây Ban Nha, Pháp, Malay, Ý, Hoa, Nga.Nhóm “Những người bạn của Chim cánh cụt Lillico” hoạt động dựa trên các khoản từ thiện. Mọi đóng góp đều được trân trọng và sẽ được dùng để bảo vệ Chim cánh cụt khỏi các hiểm họa tại bờ biển Lillico, bang Tasmania.
Further information
Thông tin liên hệ
Stahel, C. & Gales, R. (1987). Little Penguins - Little Penguins in Australia (Chim cánh cụt nhỏ - Chim cánh cụt nhỏ tại Úc). Uni Press, Kensington, NSW.Liên hệ Sở Tài nguyên – Môi trường: DPIW 134 Macquarie Street, Hobart. 7000
Điện thoại: (03) 6233 6556 Fax: (03) 6233 3477
____________________________________
Kindly translated by AoikusaNguyen
No comments:
Post a Comment